استوریج‌های شبکه یا دستگاه‌هایی که با عنوان NAS شناخته‌ می‌شوند، حافظه‌هایی همه فن حریف و کارآمدند که ذخیره‌ٔ اطلاعات، فقط یکی از قابلیت‌های متعدد آنهاست. در این مقاله تعدادی از برترین مدل‌های موجود را مقایسه می‌کنیم تا برای محیط کار یا منزل، ایده‌آل‌ترین، بهترین مدل‌های NAS در سال ۲۰۲۰ مورد نیاز حود را انتخاب کنید.

دنیای امروز، دنیای عکس‌ها و ویدئوهای با کیفیت و مدیای حجم‌بالاست و عجیب نیست که حافظهٔ دستگاه‌های ما، از کامپیوتر گرفته تا تبلت و موبایل، زودتر از حد انتظار لبریز می‌شوند. البته همیشه می‌توان از یک درایو اکسترنال برای خالی کردن و ذخیره سازی و بکاپ گیری اطلاعات استفاده کرد. اما اگر این درایو همراهمان نباشد و مثلا در دفتر کار جا مانده باشد چه؟ در اینصورت نه خودمان و نه دیگران، به اطلاعاتی که در آن لحظه لازم داریم دسترسی نخواهیم داشت. خوشبختانه راهکارهایی هست که بتوان اطلاعات یک درایو را با دیگران هم به اشتراک گذاشت. اما این راهکارها نه آنقدرها آسان و سرراستند و نه از لحاظ امنیتی آنطور که باید بی‌خطر و ایمن هستند!

حالا یک دستگاه ذخیره‌سازی متصل به شبکه یا NAS را در نظر بگیرید. همانطور که از اسمش پیداست، NAS استوریج ظرفیت بالایی است که می‌تواند به شبکهٔ خانه یا محل کارتان متصل شود و امکان دسترسی آسان شما و سایر افراد مورد تایید را به اطلاعات فراهم کند. بدون اینکه نیازی به اتصال هیچ دیوایس جانبی و حافظهٔ اکسترنالی وجود داشته باشد! با این مطلب همراه شوید تا برای خرید یک NAS مناسب، تمام فوت و فن‌های لازم را در آستین داشته باشید.

قابلیت ها و موارد استفاده از NAS

حالا که تصمیم به ذخیرهٔ‌ اطلاعات در شبکه گرفتیم، قرار است چه استفاده‌ای از این اطلاعات بکنیم؟ پاسخ این سوال، تکلیف مناسب‌ترین مدل NAS را برایمان روشن خواهد کرد. یکی از سناریوهای رایج، دسترسی آفلاین به فایل‌های آفیس است. فایل‌های اِکسل و ورد که می‌خواهیم با همکارانمان به اشتراک بگذاریم و در فواصل زمانی مشخص از آنها بکاپ بگیریم. انجام تمام این کارها برای یک حافظهٔ NAS به سادگی آب خوردن است و لایه‌های امنیتی و دسترسی تعداد زیادی کاربر به اطلاعات، دقیقا همان جایی است که کسب و کارها باید دقت و توجه ویژه‌ای به NAS انتخابی خود داشته باشند.

از آن طرف، کاربران خانگی نگرانی خاصی برای تعداد زیاد کاربر ندارند، اما باید تعداد دیوایس‌هایی که می‌توانند همزمان متصل باشند را مد نظر قرار دهند. اگر حافظهٔ NAS را برای بکاپ گیری شبانه از چند تا لپ‌تاپ‌ می‌خواهید، قضیه کاملا سرراست است. اما اگر بخواهید ویدیوهای HD را در آن واحد با دو عدد تبلت و یک لپ‌تاپ و تلویزیون هوشمند خانه به اشتراک بگذارید، ماجرا کاملا فرق خواهد کرد. در این شرایط به یک NAS تخصصی‌تر نیاز دارید که سرعت حافظه‌‌ٔ بالاتر و قابلیت‌های پردازشی و شبکه‌ای پیشرفته‌تری داشته باشد. همچنین اگر ذخیرهٔ آرشیوهای بزرگ مدیا مورد نیاز است و مثلا برای کارهای گرافیکی خود نیاز به آرشیو صدهزار عکس با کیفیت دارید،‌ حتما به NAS‌ قوی‌تری احتیاج خواهید داشت. قابل ذکر است که قبلا در مبحث ” قابلیت های NAS در تجهیزات Dell EMC Unity ” به قابلیت های دیگر NAS پرداخته ایم.

مدل‌های NAS هم مثل سایر قطعات کامپیوتر، انواع زیادی دارند و بسته به نیازهای مختلف، قابلیت‌هایشان به کلی متفاوت است. بنابراین بهتر است قبل از اینکه هر گونه هزینه‌ای بکنیم، از این قابلیت‌ها و تفاوت‌ها سر در بیاوریم.

 

راهنمای خرید NAS

از آنجایی که NAS در ساده‌ترین حالت، یک محفظه برای جاساز کردن یک یا چند هارد درایو محسوب می‌شود (البته با مقادیری قابلیت هوشمند)، تعداد درایوهای قابل پشتیبانی، اولین موردی است که باید مد نظر داشت. یعنی اول باید بدانیم که NAS مورد نظر چه تعداد درایو و در مرتبهٔ بعدی چه نوع درایوهایی را پشتیبانی می‌کند. بیشتر مدل‌های NAS موجود در بازار که برای کاربردهای خانگی استفاده می‌شوند، اتصال یک یا دو عدد و مدل‌های شرکتی چهار عدد به بالا را ساپورت می‌کنند. مدل‌های جدید NAS هاردهای ۲.۵ اینچی لپ‌تاپی را هم پشتیبانی می‌کنند و به دلیل سایز کوچک این هاردها، سازندگان می‌توانند محفظه‌های بیشتری را در مدل‌های جدید تعبیه کنند. طبیعتا تعداد محفظهٔ بیشتر، به معنی ظرفیت بیشتر و استفادهٔ بلندمدت‌تر است.

توصیه می‌کنیم که به سراغ خرید NAS های تک‌درایوی نروید مگر اینکه درایو مربوطه را فقط و فقط، برای بک‌آپ‌گیری از هاردهای متصل به شبکه بخواهید و همچنین، نسخه‌ای از آن اطلاعات را در خود کامپیوترهای شبکه داشته باشید. برخی از مدل‌های تک درایوی NAS قابلیت اتصال یک دیوایس NAS یا یک هارد اکسترنال اضافی را هم می‌دهند. در نهایت احتیاط شرط عقل است و نباید بک‌آپ اطلاعات شما، تنها روی یک درایو شبکه وجود داشته باشد.

نکتهٔ مثبت دیوایس‌های NAS قابلیت بهره‌برداری آنها از فناوری RAID است. با کمک این فناوری، نرم افزار مدیریت دستگاه‌های NAS می‌تواند در آن واحد، داده‌ها را بر روی چند هارد دیسک کپی کند. پس اگر یکی از درایوها دچار اخلال شود، سیستم RAID یک هارد خالی دیگر را وارد مدار کرده و اطلاعات موجود روی درایو خراب را در آن کپی می‌کند.

با تمام این حرف‌ها، اگر جزو آن کاربرانی نیستید که بی‌نهایت فایل‌ ویدئویی را تلمبار می‌کنند، یک NAS با ظرفیت دو درایو برایتان کفایت خواهد کرد. البته به شرطی که درایوهای حجم بالایی تهیه کنید و یکی از آنها را بک‌آپ دیگری اختصاص دهید و اصطلاحا از فرایند Mirroring یا آینه کردن درایوها استفاده کنید. فراموش نشود که برای عملیات میرورینگ، حداقل دو درایو فیزیکی لازم است.

 

NAS را خام یا همراه با درایو بخریم؟

یک سری از درایوهای NAS دارای هاردهای از پیش نصب شده هستند و برای استفاده از یک پیکربندی RAID بخصوص فرمت شده‌اند. اما اکثر آنها در هنگام خرید خالی هستند و با عنوان diskless‌ یا بدون دیسک شناخته می‌شوند. شاید چند سال پیش، این مورد از اهمیت بیشتری برخوردار بود. چون پیش از این عده‌ای از شرکت‌های سازنده NAS هایی تولید می کردند که فقط با هاردهای تولید خودشان سازگاری داشت. اما در حال حاضر چنین قیدی وجود ندارد و غیر از Western Digital باقی کمپانی‌ها، NAS های بدون محدودیت تولید می‌کنند و با انواع درایوها سازگاری دارند. بنابراین حداکثر حجم قابل پشتیبانی و فناوری اینترفیس و قیمت دستگاه‌، تنها مواردی هستند که باید مد نظر باشند.
حالا اگر یک مدل بخصوص NAS هم به صورت خام و هم با درایو عرضه شود، توصیه ما اینست که تفاوت قیمت را در نظر بگیرید و از کیفیت و ارزش خرید درایوهای تعبیه شده مطمئن شوید. بهرحال تفکیک قیمت NAS هایی که بصورت پیشفرض با درایو ارائه می‌شوند، از قیمت همان مدل که به صورت خام فروخته می‌شود، کار ساده‌ای نیست و همانطور که گفتیم، بهترین کار بررسی ارزش خرید و کیفیت‌ هاردهای بکار رفته است.

 

از چه درایوهایی استفاده کنیم؟

سازندگان NAS های خام یا بدون دیسک، یک از سری از مدل‌‌های خاص یا نسل‌ مشخصی از درایوها را برای سازگاری کامل با دیوایس‌هایشان توصیه می‌کنند. این پیشنهادات هر از گاهی شامل هاردهای تولید خودشان هم می‌شود. پس قبل از خرید دستگاه NAS حتما به لیست دیوایس‌های سازگار و پیشنهاد شده توجه کنید و اگر از قبل تعدادی درایو خریداری شده دارید، به راحتی می‌توانید NAS سازگار با آنها را در کاتالوگ مشخصات جستجو کنید. این هم مد نظر داشته باشید که اگر درایوهای شما در لیست نبود، لزوما به معنی عدم سازگاری نیست. اما در نهایت مبنای انتخاب خود را لیست پیشنهادی کمپانی سازنده قرار دهید.

مثلا برندهای Seagate یا Toshiba و WD یک سری درایو دارند که به طور خاص برای NAS‌ طراحی شده‌ و به قولی NAS Certified هستند. این درایوهای خاص‌منظوره بصورت بیست و چهار ساعته، در هفت روز هفته و ۳۶۵ روز سال زیر بار عملیات سنگین قرار گرفته‌اند و جوابشان را پس داده‌اند و هاردهای معمولی، از عهدهٔ چنین فشاری بر نمی‌آیند.

مثلا برند Seagate‌ نسلی از مدل‌های مخصوص NAS دارد که با عنوان IronWolf یا IronWolf Pro یا IronWolf SSD و IronWolf SSD and HDD‌ شناخته می‌شوند. درایوهای IronWolf برای مصرف خانگی ایده‌آلند. مدل‌های Pro برای مصارف کاری و شرکتی طراحی شده‌اند و IronWolf SSD برای NAS هایی طراحی شده که قرار است در یک محیط سرعت بالا و به قولی های‌پرفرمنس استفاده شوند. درایوهای IronWolf SSD and HDD هم از تلفیق هر دو فناوری استفاده کرده و با یک الگوریتم خاص و برای رسیدن به بالاترین بازدهی ممکن، داده‌ها را بین SSD و HDD توزیع می‌کنند. سری IronWolf بسته به اینکه کدام یک از موارد بالا را انتخاب کنید و تا زمان تهیهٔ این مقاله، از حجم ۲۴۰ گیگابایت تا ۱۸ ترابایت را پشتیبانی می‌کند. سایر برندها هم از لحاظ تکنولوژی و اینترفیس، تقریبا گزینه‌های مشابهی ارائه می‌دهند و تنها فرق موجود، در قیمت‌گذاری و حجم درایوها خلاصه می‌شود.

فضای ذخیره‌سازی امن

همانطور که قبلا اشاره کردیم، یکی از مهمترین نکات مثبت NAS محافظت بهتر از اطلاعات و مصونیت آنها نسبت به اخلال در درایوها و حافظه‌هاست. مثلا در مدلی که از دو یا چهار هارد درایو استفاده می‌کند، دیسک‌های اضافی نقش Mirror را ایفا کرده و عین محتویات هارد اصلی را کپی می‌کنند. بسته به RAID انتخاب شده، حجم کلی NAS در قیاس با حجم تک‌تک هاردهای تعیبه شده متغیر است. مثلا فرض کنید که یک سیستم با دو درایو داریم که هرکدام از درایوها ۴ ترابایت حجم دارند و یکی از آنها برای mirror کردن دیگری تنظیم شده باشد. در اینصورت حجم کلی سیستم ما همان چهار ترابایت خواهد بود و نه هشت ترابایت. یعنی درایو دوم عملا یک حافظهٔ نامرئی و نامحسوس بوده که کارش کپی کردن محتویات درایو اصلی تعیین شده است.

در این سناریو کاربر همیشه می‌تواند تنظیمات مربوطه را انجام دهد و از بخش بزرگتری از حافظه‌ٔ دوم استفاده کند. مثلا یکی از راه‌های انجام این کار، عملیاتی موسوم به striping است که کاربر هر دو درایو را به گونه‌ای به هم متصل می‌کند که داده‌ها در هر دوی آنها توزیع می‌شوند و در آن واحد قابل دسترسند. این فرایند سرعت دسترسی و ظرفیت نهایی را بالا می‌برد، اما این احتمال هم هست که در صورت خرابی یکی از هاردها، کل داده‌ها با اشکال مواجه شوند! یعنی این راهکار عملا ریسک نابودی اطلاعات را دوبرابر می‌کند و چندان توصیه نمی‌شود.

اکثر یونیت‌های NAS از حالتی موسوم به JBOD پشتیبانی می‌کنند. این حالت که مخفف عبارت Just a Bunch of Disks است، به کاربر اجازه می‌دهد داده‌ها را بصورت جداگانه در هر کدام از درایوهای دلخواه NAS ذخیره کند. این کار به مراتب از striping بی‌خطرتر است اما باز هم بدون ریسک نیست. به همین دلیل یک سری از نرم‌افزارهای مدیریتی هستند که مکانیزم JBOD را تا حدودی امن‌تر می‌کنند. مثلا کل فضای درایو را به چند درایو منطقی تفکیک کرده و مقادیری هم تمهیدات امنیتی در اختیار می‌گذارند. با این تفاسیر، بهتر است در هنگام خرید، حواسمان به این قابلیت‌ها باشد و گوشه‌چشمی هم به نرم‌افزار مدیریتی NAS داشته باشیم. مخصوصا اگر جزو صاحبان کسب و کارهای کوچک به شمار می‌رویم.

 

ظرافت‌های مدیا استریمینگ

اگر فکر کنیم که دیوایس‌های NAS اجازهٔ استریم هر نوعی از مدیا را روی هر نوع دستگاهی فراهم می‌کنند، در اشتباه هستیم! باید مراقب باشیم که یک سری از دیوایس‌ها تنها برخی از انواع مدیا را پشتیبانی می‌کنند و برای اجرای برخی‌ از فرمت‌ها، نرم‌افزار یا سخت‌افزار بخصوصی مورد نیاز است.

مثلا فیلمی را که به فرمت AVI در مموری ذخیره کرده‌اید، براحتی روی آیفونتان قابل استریم و نمایش نیست و اجرای آن دنگ و فنگ‌هایی دارد. در جایی که لازم است فایل مورد نظر به فرمت MP4‌ باشد، برخی از نرم‌افزارها مانند VLC Player‌ به کمک می‌آیند و مشکل را برطرف می‌کنند. یا مثلا برخی از یونیت‌های NAS با Chromecast یا Apple TV یا Roku یا گوشی‌/تبلت‌های اندرویدی سازگاری دارند و کارمان را آسان می‌کنند. اما مواقعی هم هست که مشکل به این سادگی‌ها حل نمی‌شود و بهتر است که پیش از انتخاب، نرم‌افزارها و فرمت‌های قابل پشتیبانی NAS‌ با دقت زیادی بررسی شود.

یکی از پیشرفت‌های اخیر در وادی دستگاه‌های NAS پشتیبانی از ویدیوهای 4K است و چنین مواردی در کاتالوگ دستگاه قید می‌شوند. NAS های پیشرفته‌ٔ امروزی می‌توانند ویدیوهای رزولوشن بالای 4K‌ را به شکلی که با بیت‌ریت دیوایس‌های مختلف مثل موبایل و تبلیت سازگاری داشته باشد تبدیل یا به قولی کانورت کنند. شاید این توانایی‌ها تا حدودی زیرپوستی باشند و آنقدری به چشم نیایند، اما سازندگان NAS هزینهٔ این قابلیت‌ها را تمام و کمال با شما حساب می‌کنند. قابلیت‌های تبدیل یا convert برای رزولوشن‌های پایین‌تر هم امکان‌پذیرند و سرعت و کیفیت انجام آنها، مستقیما به قدرت پردازنده‌ای که NAS را مدیریت می‌کند وابسته است.

 

اتصالات و تنظیمات NAS

بیشتر درایوهای NAS دست کم از یک یا دو پورت USB پشتیبانی می‌کنند تا مثلا اتصال یک پرینتر یا هارد خارجی و افزودن آنها به شبکه امکان‌پذیر باشد. به محض اتصال دیوایس‌های مذکور، آنها هم مانند تمام دیوایس‌های متصل به NAS جزوی از شبکه می‌شوند و می‌توانند برای تمامی کاربران به اشتراک گذاشته شوند.
یکی از حالت‌های رایج یک درایو NAS است که از پورت USB 2.0 آن برای اتصال پرینتر استفاده می‌شود و یک پورت USB 3.0 هم دارد که برای اتصال هارد اکسترنال به کار می‌رود. (USB 2.0‌ به مراتب کندتر از USB 3.0 است. اما پرینتر نیازی به سرعت بالاتر نداشته و همان یو‌اس‌بی 2.0 از سرش هم زیاد است!)

برخی از دستگاه‌های NAS روی پنل جلویی یک دکمه‌ٔ Copy دارند که با آن، فرایند کپی کردن تمام محتویات یک درایو خارجی مثل هارد یا فلش را تنها با فشار یک دکمه ممکن می‌کنند. یعنی کافیست حافظهٔ خارجی را وصل کنید و دکمهٔ Copy را فشار دهید تا به امن‌ترین شکل ممکن، کلیهٔ محتویات آن روی یکی از درایوهای از پیش تنظیم‌شدهٔ NAS کپی شود.

درایوهای NAS‌ به صورت پیشفرض، از یک یا دو پورت اترنت برخوردارند و این پورت اترنت اضافه، هم حکم یدکی را دارد و هم در عملیات channel-bonding که مختص به ترکیب مسیرها یا اصطلاحا پایپ‌های کوچک‌تر اترنت‌ به یک پایپ منطقی بزرگ است به کار می‌رود. NAS ها تا جای ممکن از کانکشن‌های وایرلس دوری می‌کنند و دلیلش هم خیلی سادست. انتقال داده‌ها در اتصال بی‌سیم در قیاس با اتصالات سیمی یا اصطلاحا Wired از سرعت و روانی لازم برخوردار نبوده و چنین چیزی برای یک دستگاه NAS قابل قبول نیست. مخصوصا NAS هایی که می‌خواهند عملیات استریم مدیا را به چند دیوایس مختلف و با بهینه‌ترین سرعت ممکن انجام دهند. برخی از مدل‌های پیشرفته و با کیفیت امروزی می‌توانند اترنتی با ظرفیت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی کنند. منتها چنین سرعتی زمانی به کار می‌آید، که باقی بخش‌های سیستم یا لااقل آن یونیتی که مقصد انتقال داده است، قابلیت پشتیبانی از این ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را داشته باشد. به همین خاطر در برخی از مدل‌ها، یک شیار PCI تعبیه می‌شود تا امکان اتصال کارت شبکه‌های پیشرفته‌تر وجود داشته باشد. برخی مدل‌ها هم به یک پورت HDMI مجهزند و امکان استفاده از NAS را به عنوان یک مدیا سرور ایجاد کرده و قابلیت اتصال آن به تلویزیونی که پورت HDMI را ساپورت می‌کند فراهم می‌کنند.

 

دسترسی از راه دور با NAS

غیر از قابلیت‌های اشتراک‌گذاری که در بالا اشاره شد، بیشتری درایوهای NAS امکان ارسال لینک را به کاربران فراهم می‌کنند تا از این طریق امکان دسترسی از راه دور به فایل‌ها و فولدرهای موجود در استوریج شبکه را فراهم کرده باشند. به این ترتیب یک دستگاه شما عملا نقش سرویس‌های ابری مثل Dropbox و Google Drive را ایفا می‌کند. با این تفاوت که ظرفیت خیلی بالاتری دارد و هیچ هزینهٔ آبونمانی هم روی دستتان نمی‌گذارد. از این قابلیت در دنیای NAS ‌ها، هر از گاهی با عنوان ابر شخصی یا Personal Cloud یاد می‌شود.

برندهای مختلف راهکارهای متفاوتی در مورد دسترسی راه دور ارائه می‌دهند. مثلا برخی از آنها پا را از یک پروتکل انتقالی ساده یا FTP فراتر نمی‌گذارند یا نهایتا یک قابلیت command line‌ هم به ماجرا اضافه می‌کنند. همین امکان ساده تا حد زیادی کار راه‌انداز است، اما لازمهٔ کار کردن با یک سرور FTP، مقادیری آگاهی و دانستن یک سری نکات است. در غیر اینصورت، احتمالش هست که اطلاعات شما، در دسترس کل کاربران اینترنت قرار بگیرد! مدل‌های بهتر و پیشرفته‌تر NAS انتقال راه دور اطلاعات را با یک اپلیکیشن اختصاصی حل و فصل می‌کنند. این اپ معمولا با یک اینترفیس خیلی ساده و برخی قابلیت‌های امنیتی مثل رمزگذاری یا encryption ارائه می‌شود.

به لطف قابلیت دسترسی از راه دور، اتصال به NAS از طریق هر کانکشن اینترنتی امکان‌پذیر شده و کاربران به شبکهٔ محلی یا لوکال NAS مورد نظر محدود نمی‌شوند. بنابراین کاربر می‌تواند در هر نقطه‌ای از کرهٔ زمین، از طریق لپ‌تاپ یا موبایلی که همراهش دارد، به فایل‌های موسیقی یا آرشیو فیلم‌هایش دسترسی داشته باشد و مهم نیست که NAS خانه یا محل کارش، کیلومترها دورتر و یا در آنسوی سیاره باشد! این قابلیت در اکثر NAS های امروزی وجود دارد و محض اطمینان، بهتر است که در مورد آن تحقیق شود.

در ادامه تعدادی از بهترین مدل‌های NAS در سال ۲۰۲۰ موجود را معرفی می‌کنیم. رنج این دستگاه‌ها از مدل‌های ساده‌ٔ خانگی تا مدل‌های چند‌آرایه‌ای اداری و سازمانی در نظر گرفته شده تا پاسخگوی انواع کاربران باشند. فرقی ندارد که قصد استریم فایل‌های صوتی و تصویری را برای دستگاه‌های خانگی خود دارید، یا می‌خواهید اسناد و فایل‌های اداری را در یک حافظهٔ امن و یکپارچه و همیشه در دسترس نگهداری کنید یا قصد دارید تمام زندگی دیجیتالی‌تان را از روی پی‌سی، تبلت یا گوشی موبایل بک‌آپ‌گیری کنید. نیاز شما هر چه که باشد، یک درایو NAS ایده‌آل، برایتان وجود دارد.